مقدمه :

آب يك نعمت بزرگ خداوند (ج) ميباشد  كه براي ادامه حيات تمام زدنده جان ها چه انسان وحيوان وچه نباتات ضروري ميباشد. خداوند(ج) درمورد آب واهميت آن براي انسانها فرموده است ( و ننزل من السماء ماء فنخرج به حبا متراکبا ). خداوند(ج) مي فرمايد ما باران ها با آب پربركت رانازل مي كنيم وتوسط آن دانه هاي متراكم را بميان مي آوريم آب براي حيات موجودات ضروري ميباشد، بخاطر صحت وزنده گي هم چنان براي توليد غذا و فضاليت هاي اقتصادي مهم ميباشد. هنوزهم درحال حاضرما دوچارحالت اضطراي به سطح بين المللي هستيم كه بيشتر ازيك مليارد نفوس جهان به آب آشاميدني صحي وحفظ الصحه ضرورت دارند. وبه آن دسترس ندارد. بشترين امراض مربوط به آب ناپاك است به مراتب به اين اصرار ورزيده شده است كه تعليم مربوط به آب حق بشري است وثابت خواهند ساخت كه يك قدم براي اصول اين ماده حياتي (آب) توسط مردم خواهد بود . يك موضوع تثبيت شده براي مذاکرات بالاي آب تائيد نمود كه آب منحيث حق بشري كه بايد بدون پرداخت قيمت شرط اساس براي تحقق ساير حقوق بشري است .دركشور عزيزما افغانستان نيزتاريخ پرشگوه وزيباي هاي طبيعي وفرهنگ داراي توجه به حماسه ها وداشته هاي خوش را پشت سرگذاشته واين نكته نسل اندرسل انتقال يافته است . باوجود انداخته هاي عنعنوي حفظ محيط زيست دربين مردم بسياري ازبخش هاي محيط زيست ناديده گرفته شده است كه اين خودناشي از عدم آگاهي مردم درارزش هاي محيطي ضرورت به روشن ساختن اذهان عامه درارتباط به تحفظ محيط زيست ومنابع طبيعي كشور دارد. پس برهمه لازم است. تادرقسمت حفظ محيط زيست يكوشيم زيرا كه پيغمبر (ص) نظافت را جزايمان خوانده است ومحيط پاك ومناسب براي تكاليف روحي ضروري ميباشد. درطول تاريخ بشري رابطه آدمي با محيط زيست همواره به شکل تابعي ازرفتاري اوبا محيط ماحول خويش بوده است . اين رفتارطي قرون متمادي اشكال گوناگون به خود گرفته وروزبه روز به وسعت وپيچيده گي آن افزوده است . محيط زيست مجموعه است بسيارگسترده ودرهم پيچيده ازعوامل گوناگون كه به اثريك تكامل تدريجي موجودات زنده واجزاي مازنده سطح زمين بوجود آمده است. وبنابر اين درفعاليت هاي انسان تاثيرگذاشته وازآن تاثيرمي پذيرد. امروز بايد شعار توليد انبوه به منظور كاهش قيمت بر واحد توليد وسود بشتري جاي خود را به شعارتوليد به نحو كه منابع طبيعي به بهترين وجه استفاده شوند بدهد. اصولا ً حفظ محيط زيست يكي از مهمترين موضوعات است كه جهان امروز با آن مواجه ميباشد. وبدون آن نمي توان به رشد اقتصادي فكركند. بي ترديد ما موظف هستيم دنياي بهتر ودلپذيرتربراي نسل هاي آينده ايجاد كنيم هرنسل بايد درمقابل نسل هاي بعدي برعهده گيرد. لازم به ياد آوري است كه مسوليت نسل كنوني دراين خصوص جنبه منحصربه فرد دارد.زيرا كه نسل امروز نخستين نسل است كه فعاليت هاي اقتصادي وصنعتي آن ، نسل بعد را مورد تهديد زيست محيطي قرار ميدهد. از آن باينكه حفظ محيط زيست يك بحث عمومی است نياز به همكاري هاي بين المللي ميباشد. بدون حركتي جمعي نمي توان به گونه موفقعيت آميز به حفاظت بهره برداري منطقي ازمحيط زيست دست يافته . سازمان ملل متحد وساير سازمان هاي بين المللي زيربط درسال هاي گذشته واخير نشستهاي متعددي را برگذارنموده اند تا شايد بتواند مانع ايجاد فاجعه جلوگيري نمايد. اما اين تلاشها زماني به شهر خواهد رسد كه سهم آلوده كننده هاي محيط زيست بخصوص آب دربرطرف كردن آن عادلانه تنظيم شود(8)

تاريخچه محيط زيست :

آنچه دراطراف ما قرار دارد محيط زيست ناميده ميشود، وانسانها دونوع محيط زيست را شناسائي كرده است . اول محيط زنده كه شامل انسان ها ، حيوانات ، نباتات واجسام ذره بيني ميباشد.  دوم محيط غيرزنده كه شامل آب ، هوا وخاك مي باشد. كه خداوند(ج)  چه قدرت كامل خود نظام طبيعت را به يك تعادل خلق كرده است وهرگاه اين تعادل برهم خورد محيط زيست آن متاثرميشود. محيط زيست امروز يك اصطلاح نووتازه است واز آغاز سال 1960 به اين طرف كاربرد آن بيشتر شده است كه سابقه آن دركشور فرانسه درقرن 12 را دربردارد كه ارتباط موجودات حيه (انسان ، حيوان ونبات) را به محيط ماحول آن بنام محيط زيست Ecology ياد ميكند . وداشتن محيط زيست براي همه موجودات زنده بخاطربقاي خويش ضروري است دانشمندان زيادي دراين ارتباط بحث كرده است كه براي اولين بار اصطلاح Ecology توسط عالم آلماني [1]E heackle درسال 1866 م به جهان علوم معرفي كرد دانشمندان مذكور Ecology بامحيط زيست را چنين تعريف كرده است . Ecology علميست كه ازاقتصاد زيبايي طبيعت بحث ميكند ويا به عبارت ديگر علم شرايط موجودات وهم چنان موجودات حيه وارتباط آن با جهان ميباشد. واين كه آب چطور پيدا شده با خلقت دنيا بازمين هموار آب هم خداوند(ج) حلق كرده است مركب يگانه منبع است كه نيازي هاي طبيعت ازآن سرچشمه ميگيرد وهم چنان ... محيط زيست سازمان ملل Commer Dr.[2]  بزرگ را بعد از 10 سال تجربه دريافت كرد.

1.هررشته نظام طبيعت با رشته ديگر نظام طبيعت ارتباط دارد مثلا ً خاك يا نبات با حيوان وغيره

2.هر شي بايد درجاي راه داشته باشد يعني مواد فاضله ومواد آلوده كننده بايد دريك جاي دفن گردد

3.نان مفت درطبيعت پيدانمي شود يعني هرموجودزنده بايد براي بدست آوردن غذا تلاش كند.

4.طبيعت ازهمه بهترميباشد يعني تعادل نظام طبيعت بايد حفظ گردد.

محيط زيست چيست؟

امروزه كليمه محيط زيست ورد زبان همه گان است . معني دقيق اني واژه چيست به محيط زيست يكي از واژه هاي بسيارپيچيده وكمتر شناخته شده درافغانستان است درلاتين كليمه Environment به معني تمام اجسام مي باشد كه پرامون ما را احاطه كرده است ، اما معني امروزي اين واژه آن گونه كه دركتاب هاي بوم شناسي يا Ecology آمده است عبارت از يك پديده پيچيده بوده كه شامل محيط هاي اجتماعي بيولوژيكي ميباشد. محيط زيست به طبقه هاي مختلف تقسيم شده است كه عبارت اند از طبقه زيرين را خاك يا lithosphere طبقه ميانه را زيست كرBiosphere وطبقه بالاي Atmosphere وآن قسمت ازخاك كره كه توسط آب ويخ پوشيده شده است به نام كره آب يا Hydrosphere ياد ميكند . اين طبقه زنجيري را با هم مرتبط مي سازند. كه هرگونه دستكاري غيرمعقول چه درساختار و چه در تركيب آنها ، تمام زنجيره اي با هم پيوست محيط زيست را چاره خواهد كرد كه در بعضي موارد قابل ترميم نيست . با ترميم آن به ده ها سال ضرورت دارد. بعنوان مثال انواع حيوانات ونباتات درحال انقراض ديگر هرگز پديدار نخواهد گشت . طور مثال 10 سال براي رشد جنگل به 50 سال براي تجديد حيات مراتع مناطق خشك ، ورد حدود 1000 سال براي جاگزين خاك فرسايش شده زمان لازم است. محيط زيست واكنش هاي موجودات زنده است محيط زيست فقط مطالعه محيط زيست واثرات آن بالاي موجودات زنده نيست بلكه مطالعه واكنش هاي تمام انواع در بين خود نيز  نوع انسان نوعی است مانند انواع ديگر به اين تفاوت كه .توانایی اعمال تاثيربالاي انواع ديگركرده است انسان نه تنها بالاي انواع ديگر تاثيرميگذارد بلكه زيستگاه آنان رانيز تغيرميدهد. وهم چنان مي تواند از طريق تكنالوژي زيستي انواع جديد را بيافريند.

1.Biosphere: قشرنازك كره جهاني زمين را Biosphere مي نامند. تمام انواع زنده مانند حيوانات ، نباتات ، درختان ، حشرات ، پرنده گان ، ماهيان ، قارچها الجي ها ، ويروسها ، باكتريا ها وانسان ها زيستكره زمين را مي سازند.

2.جوكره Atomsphere :- جوكره تعامل كره آب وهمواره كره زمين است كه دربالاي كره خاكي يا Lithosphere موقعيت دارد. تغيرات چون تعامل ازمجموعه از آب وهواي متوسط گرماي زمين بارنده گي وتغيروآلودگي وزش باد است. بيشتر بس تغيرات بخاطر افزايش گازكاربن داي اكسايد دراثرفعاليت هاي اززمره انسان وايجاد پديده هاي گل خانه ني بوجود آمده است واين تغيرات زنده گي حيوانات وانسان ها درخطرانداخته است.

3.آب كره Hydrosphere :- آب كره آن قسمت زمين است كه توسط آب ويخ پوشيده شده است آب كره نسبت به تغيرات آب وهوا احساس است هرديگر گوني كه درچرخه آب Water cycle تاثيرمستقيم را برپيشرفت اقتصاد وبروي محيط زيست دارد.

4.خاك كره Lithosphere : اين طبقه شامل طبقات سنگ ها ، خاكها ، كودها ميباشد. خاك جاي است كه نباتات درآن نشا ونموميكند طبقه فوقاني خاك Tup-soil داراي مواد عضوي بوده وحاصلخيزي زمين را تعين ميكند . امروز افغانستان يا بحيرآن ن... محيط زمين دوبروسات . مهمترين بخش زيست محيطي همانا بيابان زداني Disertificatcony جنگل زدايي يا Diforastation فشاربيش ازحد برمراتع وفرسايش شديد خاك ، آلودگي شهرها عدم موجوديت كانالزيسيون انكشاف شهر ها بدون با درنظرداشت اصول ومطالعات دقيق تماما ً مشكلات است كه محيط زيست افغانستان را به هم مبندند.

عوامل كثيف شدن آب ومحيط زيست :

كثيف شدن آب خاك وهوا به معني كثيف شدن محيط زيست ميباشد هرانسان نياز دارد كه آب ، خاك وهواي پاك ، طبيعي وعاري از كثافات ، زهريات وبكتريا باشد درمورد كثيف شدن هوا بايد گفت كه عوامل مختلف وجود دارد كه مثلا ً گازات موترها ، مواد سوخت ديزل درخانه ها ودوايردولتي بخصوص درجنراتورها وصنعت كه باعث كثيف شدن هوا ومحيط زيست مي گردد. درمورد سوخت مواد خانه ها تا حد امكان كوشش شود كه موقعيت خانه طوري باشد كه از انرژي آفتاب فصل زمستان استفاده نمايد مگر به علت عدم موجوديت زمين هاي مناسب براي اسكان مردم اين معظله روز به روز زياد شده مي رود. وهم چنان ازديام ترافيك باعث خرابي وكثيف شدن محيط زيست گرديده است . عبور دادن آب هاي فاضلات به نزديكي منابع آبهاي نوشيدني يكي از عوامل ديگري است كه باعث خرابي وكثافت آب نوشيدني گرديده است وعدم موجوديت تصفيه خانه هاي فاضلاب شهري باعث جذب مواد فاضلاب ويكجا شدن با آب هاي نوشيدني گرديده است. يكجا شدن فاضلاب چاه سپتيك به آب هاي نوشيدني يك مسله جدي است طوري مثال آب هاي شهرجلال آباد دچاراين معضله هستند زيرا كه منابع آب نوشيدني به سطح زمين نزديكتراست.بلند رفتن درجه حرارت ، سوختن جنگلات وعدم توجه ممالك صنعتي جهان نسبت به محيط زيست كه باعث توليد گازات گلخانه ائي ميگردد . وباعث تخريش قشرآزون ميگردد. كه درآينده ها شايد محيط زيست جهان شايد ضربه شديدي را متحمل شوند همه اين عوامل باعث تخريب محيط زيست شده است .عدم استفاده درست ازمنابع آنها نوشيدني وآب هاي زراعتي وعدم موجوديت كانالزيسيون شهري وكانالزيسيون زراعتي وسطح پائين آگاهي عامه باعث تخريب محيط زيست شده وعواقب ناگوار را ايجاد خواهد داشت.

آب واهميت آن:

آبهاي شيرين نقش بزرگ ازهايدروسفيرجهان را تشكيل داده است ويكي ازحياتي ترين عامل اكوسيتم هاي خشكي كره زمين است تغييرآب وهوا وآلوده گي محيط متاسفانه درذخايرآب شيرين اثر سوء گذاشته وخشكسالي وسيلاب ها ازدياد جمعيت ازعوامل نگران كننده براي آلوده گي محيط زيست وآب هاي شيرين است ، چه باعث آلوده گي بيشترآب وهم موجب مصرف بيشترآن مي شود. آن هم درجايكه ميزان ومقدارآن درطبيعت محدود وثابت است اين مهمترين هدف جامعه جهاني حفظ آبهاي شيرين موجوده استفاده محطاتانه ازين منبع محدود وثابت دردسترس قرار دادن آن براي كليه مردم جهان مي باشد با ين توضيح كوتاه پيشنهاد مي شودكه

1. با مدريت صحيح از آبهاي شيرين استفاده حفاظت شود.

2. ميزان دقيق آن درجهان تثبيت گردد.

3. آب سالم وتصفيه شده براي شرب دراختيار ساكنين كره زمين قرار داده شود.

4. جلوگيري ازاسراف درمصرف آن و برنامه ريزي دقيق براي مصرف آب.

5. تحقيق دررابطه به اثرات تغيرات آب واثرات سو آن  درمحيط زيست

توسعه پايدار وحفاظت ازمنابع طبيعي ومحيط زيست با سلامتي انسانها رابطه نزديك دارد. فقرعامل عدم رشد فكري و نهایتا عامل عدم سلامتي انسان ميشود. توسعه با تكنالوژي ناسازگاربا محيط فانوس نبوده وباعث آلودگي محيط ورواج امراض گوناگون ميشود. سازمان ملل ودول جهان موظف هستند ضمن مبارزه با امراض سطح جهاني درامر مبارزه با آلوده گي محيط زيست هوا آب خاك وآلوده گي صوتي درسطح جهان باهم همكاري نزديك داشته باشد . مبارزه ريشه كن ساختن امراض درمناطق اوستائي وشهري دركنار مبارزه باآلوده گي محيط ازجمله ديگر وظايف كشورها است كه با كمك و همياري سازمان جهاني صحي بايد درهمه كشورها دراجرا درآيند.

عوامل طبيعي تخريب محيط زيست:

آلوده گي هوا تجمع گاز كاربينك باعث تغيرات درآب هوا شده واثرات روي محيط زيست شده است كه اين تغيرات باعث نابودي محيط زيست است Mauers 1979 اشجار زنده وايستاده منگانيزم طبيعي حفاظت آب خاك ومحيط را تشكيل ميدهد. طبعيت تحت مراحل مختلف 3 – 12 هزار سال درضرورت دارد. تا خاك را براي زراعت آماده گردند اما باد وآب عاملين عمده فرسايش بوده ومي تواند كار 12 هزار ساله طبيعت را درظرف يك ساعت مي تواند ازيك هكتار ساحه فرسايش دهد ظوفان  چهارروزه باد كه درسال 1930 م درصحراي بزرگ ايالت متحد امريكا بوقوع پيوست 3000 هليون تن خاك را فرسايش داد. آب 25000 مليون تن حاصل خيز ترين قسمت خاك را درظرف يك سال درمنطقه كه عاري ازدرخت باشد ازسطح زمين نابود مي سازد.فرياد مجراگراني ازاين جا است كه به سطح جهاني بلند شده وهشدارميدهد كه اضافتراز 27 مليون هكتارزمين صالح الزرع آبي 170 مليون زمين هاي زراعتي للمي و3000 مليون هكتارساحه علف چرهاي جهان بنابرقطع جنگلات وتاثير سو آن قرباني توسعه صحرا گرديده است خشكسالي هاي متعدد وپي درپي باعث تخريب محيط زيست شده بسياري ازانواع جنگلات كه درمتقابل عدم موجوديت آب مقاومت ان از بين رفته است.مقدارزيادي انواع نباتات به اثرتغيرات آب وهوا وعوامل طبيعي ازبين رفته وبسياري ازانواع بومي دراكثرنقاط جهان ازبين رفته است. اثرات منفي بارا های اسیدی نيز بالاي گونه هاي ازگياهان تثبيت شده است وهم چنان درياچه ها را آلوده ميسازد اثرات گرم شدن حرارت نيزبالاي محيط زيست تاثيرمستقيم دارد.

تاثيرسو آبهاي ملوث بالاي حيات:

آب كه داراي قدرت انحلال استثناي وبسيار زياد است مي توان مواد مختلف را درخود حلال نمايد اين مواد غالبا ً سمي ميباشد. ازسوي ديگر آب كه بطور دايم درحال جريان است يك عامل سهم انتشار آلوده گي درتمامي قلمروهاي آب كره ويازيست كرده به شمارمي رود. با آلوده شدن آب سلامت محيط زيست مواد تهديد قرار گرفته وكيفيت زنده گي نيزدرمعرض حمله جدي قرار ميگيرد. آلوده گي كه براي آب های سطحي خطرناك است به آبهاي زيرزميني هم سرايت كرده وپس اززياد شدن ، نگراني هاي را بوجود مي آورد. اگر فضاي زيرزمين آلوده شود معالجه آن مشكل خواهد بود لذا نگراني آن بيشتر است از بين بردن آلوده گي يك آبخانه  طولاني و مشكل بوده وهرگز نمي توان آن را بطور كامل ازبين برد. دريك حوزه هايدرولوژيك ، منابع آب كلي يك واحد كيفيت را مثل واحد كميت تشكيل ميدهد آبهاي سطحي وآبهاي زيرزميني را نمي بطورجداگانه درنظرگرفت هنگام آب بصورت آلوده درنظرگرفته ميشود كه دراثر فعاليت خطري براي محيط زيست داشته ويا براي تقاضا هاي استفاده نامناسب باشد . به عنوان مثال آب كم بوسيله انحلال نمكهاي سنگ مخزن دركلورها ، سلقاتها ، فاسفالتها معدني ميشود آلوده نمي باشد . اگر چنين آنها آلوده باشد تمامي آبهاي معدني ويا آبهاي گرم معدني بصورت آبهاي آلوده درنظرگفته ميشود . يك آلوده كننده را مي توان به شكل ذيل تعريف نمود. آلوده كننده يك عامل فزيكي وكيمياوي يا بيولوژي است كه ازفعاليت انسان سرچشمه گرفته ودرشدت وبا غلظت غيرطبيعي ، موجب تغيرماهيت تدريجي كيفيت آب طبيعي مي گردد.  آلوده كننده ما را برحسب طبيعت آنها به چهار گروپ تقسيم مي شود . آلوده كننده هاي فزيكي ، كيمياوي ، بيولوژيكي وباكتريالوژيكي ميباشد خلاصه اينكه آلوده كننده ها همواره آب دركليه مراحل جريان آن درروي زمين حضور داشته ويك خطرجدي براي زنده جانها ميباشد.

باران هاي تيزابي وعوامل ايجاد آن

اتومسفيريك محيط بسيارمناسب جهت انتقال مواد آلوده كننده بخصوص عوامل اسيدي يا تيزابي ميباشد. وبدين ترتيب تاثيرقابل توجه به اكوسيستم هاي آب وخاك ، حيوانات ، نباتات وغيره دارد. آلوده گي هاي منتقل شده به اتموسفير به خصوص so4 واكسايدهاي كاربن ناشي از استفاده ازمواد سوختي فابريكه ، موتر ها وماشين آلات به فضاي صعود كرده بعداز يك سلسله تعاملات وتغيرات درفضا هوا به انواع مختلف مواد كيمياوي وتيزابي تبديل ميشود. گازات مهم كه درهوا با قطرات آب كه درنتيجه تبخيرابحار درابرها بوجود ميايد . گازات so4 ، كاربونيك اسيد ، Hcl ، فلورين ، cl وغيره ميباشد . كه بعد از يك جا شدن با قطرات آب نوعيت وكيفيت آب را تغيرداده وبه آب هاي تيزابي تبديل ميشود. وهم چنان گردوغبار كه دراثر عوامل مختلف طبيعي به فضا صعود ميكند.سبب يكجا شدن با قطرات باران شده وآب را تيزابي مسازد. وبلاخره اين قطرات باران بزمين رسيده ودرزمين سبب تخريب گوناگون ميشود ، واثرات سوء آن را بالاي آب هاي سطحي وآبهاي زيرزميني ، حيوانات ، نباتات مزروعي ، چراگاه ، جنگلات ، باغات واماكن تاريخي مشاهده ميشود كه درنتيجه ضربه قوي درمحيط زيست وارد ميكند باران هاي اسيدي با تيزابي ازطريق باران وبرف ميسرميشود. وبارش وباران وبرف باعث يك جا شدن گازات مختلف وذرات آلوده كه درفضا معلق ميباشد يكجا شده وآن را به زمين انتقال ميدهد واثرات سوء در بالاي اكوسيستم وارد مكند.

اثرات سو باران هاي تيزابي با محيط زيستك

اثرات باران هاي اسيد داراي محيط زيست منقي ميباشد ، تجمع ذرات وگازات كاربونيك باعث تغيرات آب وهوا ميشود ؤآب كه درجو موجود است تيزابي شده وبالاي محيط زيست واثرات  منفي دارد كه خلاصه آن را دراينجا ذكرمي كنيم.

الف. اثرات باران هاي اسيدي برجنگل :- اثرات سو باران هاي اسيدي برجنگلات مشاهده شده است وبنام مرگ و میر جنگل ناميده ميشود. دراغلب كشورهاي اروپا

ب. اثرات بارانهاي اسيدي بركشاورزي:- باران هاي اسيدي اثرات سو به محصولات كشاورزي داشته وگاه به نابودي آنها منجر ميشود بخصوص گاز so4 اثرات مخربي دارد.

ت. اثرات باران هاي اسيدي برخاك :- اثرات باران هاي اسيدي روي خاك هاي زراعتي وخاكهاي داخل شهر ها بخصوص اطراف كارخانه جات ميگذارد لذا خاك آلوده شده وتغيرات به وجود ميگردد.

ج. اثرات باران هاي اسيدي برآبهاي زيرزميني وسطحي:- بارانهاي اسيدي بالاي آبهاي زيرزميني اثرداردوباعث ميشود كه PH خاك وآبهاي زيرزميني اسيدي گردد. مثلا ً دردنمارك آبها اسيدي با لوله هاي آب اثرمنفي گذاشته وهم چنان با آبهاي سطحي اثردارد. PH را پائين مي آورد.

د. اثرات باران هاي اسيدي برساختمان:- باران هاي اسيدي در طي قرون متمادي اثرات سو را بالاي ساختمان ها گذاشته است نقاشي ساختمان تغيركرده ، رنگ مجسمه ها تغيركرده ودرشهرها قديمي مثل روم ، اتن وقاهره ، اين اثرات روي ساختمان مشاهده شده است در اهرام ثلاثه مصر اگروپليس يونان ، تحت جمشيد اين اثرات را مي توان مشاهده كنيم به همين سبب اين كشورها قانون هواي صاف را تصويب نمودند.

ذ. اثرات باران هاي اسيدي برسلامت انسان: - بخصوص كسانيكه نزديك كارخانه جات زنده گي ميكند ازآن آسيب ميبيند به همين دليل اغلب كارخانه جات را بيرون ازشهر انتقال داده است واقلا ً بايد 300 كيلومتر بيرون از شهر باشد.باران هاي اسيدي نه تنها اثرات زيانبار روي جنگلات ودرياچه ها دارند بلكه مصالع ساختمان زيادي ازقبيل آهن ، فولاد ، پلاستيك ، سنگهاي زينتي ومرمری را دربناهاي شهري ازبين مي برند، بناي معروف اگر وپوليس درشهرآتن وبناهاي ديگري درسايركشورها به وضوح نوع تخريب باران هاي اسيدي را نشان ميدهد كه بویژه در قرن اخيربه علت آلوده گي هوا ازاين روند تسهيل شده وشدت گرفته است بدیهی است كه ساختمان هاي آسيب ديده نياز به بازسازي داشته ولازم است كه آثاروبناهاي تاريخي به آنهاي مختلف دربرابراثرات تخريبي آلوده گي هوا وباران هاي اسيدي محافظت شوند، واضح است كه هزينه چنين اقدامات بسياربالا بوده وسالانه به مليارد ها دالر بالغ مي شود درايالات متحده شهرهاي كه دررول سواحل شرقي اين كشور قرار دارند بيشتر درمرض خطرات ناشي ازباران هاي اسيدي هستند زيرا انتشارگازهاي داي اكسايد گوگرد واكسايد نايتروجن دراين مناطق بسيار بيشتر ازجاهاي ديگر است با اين حال جريان هاي جوي باعث هدايات بارانهاي اسيدي به غرب اين كشور بريژه كاليفورنيا ميگردد. به نظرمي رسد كه علاوه كردن آهك به آب درياچه هاي كه دراثرباران هاي اسيدي درمعرض اسيدي شدن قرار دارند. راه حل مناسب باشد اين كار درايالات نيويورك ، سويد وانتاريوانجام شده است ولي اين روش به علت گراني ونيازبه پي گيري مداوم راه حل رضايت بخش دردراز مدت نيست، تنها راه حل عملي شكل باران هاي اسيدي درازمدت كاهش وبه حداقل رساندن انتشارجوي گازهاي است كه درشكل گيري باران هاي اسيدي مشاركت دارند. حرارت گازهاي مختلف وگرد وغبار باعث امراض گوناگون شده خاصتا ً آسيب زيادي به سيستم تنفسي ميرساند.

آلوده گي هوا و اثرات آن بالاي محيط زيست :

راه بروز هاي مختلف ومناسبي جهت كنترول آلوده گي ها كه از منابع ثابت ومتحرك خارج ميشود.وجود دارد اين راه برد هاي شامل كاهش انتشار ، جمع آوري ومحسوس نمودن آلوده گي هاي قبل از ورود شان به جو ميباشد . ازنظر محيط زيست كاهش انتشار آلوده گي ها با استفاده ا زبهبود كاهش مصرف انرژي وكاهش مصرف مواد سوختي درموترها وكوتاه كردن فاصله هاي دوره وفعال ساختن هرچه بهتركانالزيسيون راه برد بهترخواهد بود . هم چنان كاهش عبور مرور موترها درشهر راهبرد خوبي خواهد بود مثال آلوده گي هوا درمناطق مختلف جهان به شكل هاي گوناگون بروزمينمايد وكاهش اين آلوده گي ها مستلزم بكارگيري راهبرد هاي است كه پاليسي با درنظرگرفتن منابع آلوده گي اجرا شود. حتي درايالات متحده امريكا مشل آلوده گي هوا درنواحي مختلف اين كشورمشكل هاي گوناگون دارد. براي مثال درمنطقه لس انجلس اكسايد هاي نايتروجن وهايدروجن ها از عوامل اصلي آلوده گي هوا بشمار ميرود كه عمدتا ً به وسيله موترها توليد ميگردد. درحاليكه در اوهایو و منطقه درياچه هاي بزرگ انتشار داري اكسايد گوگرد دراثر فعاليت هاي صنعتي توليد شده وكيفيت هوا را تحت تاثير مي آورد ودرايالت كاليفورنيا گاز نايتروجن اكسايد عمده ترين گاز آلوده كننده به شمار ميرود توسعه حمل ونقل عمومي وتشويق مردم به عدم استفاده از موترهاي مشخص استفاده ازانرژي برقي درموترها وكارخانه جات واستفاده از گاز متان كه آلوده گي كمتري را بوجود مي آورد . وايجاد محدوديت براي كارگرفتن ازموترها وسيله خوب براي جلوگيري از آلوده گي شدن هوا خواهد بود به اين ترتيب كاهش ذرات وگازات باعث كاهش باران هاي اسيدي شده وسبب ايجاد يك محيط زيست وآب هواي صاف راه مهم به شهرميرود. بطوريكه قبلا ً بحث گرديد كشورهاي بزرگ دركشورهاي كمترتوسعه يافته به علت سيرصعود جمعيت درمعرض افزايش آلوده گي هوا قرار دارد . اين كشورفاقد امتيازات لازم براي مبارزه با آلوده گي هوا مي باشد زيرا اين كشور ها بيشترين نگراني مربوط به امكان تغذيه وجمعيت روبه رشد است واعتبارات موجود صرف تهيه مسکن وغذا را ميگردد.بهترين مثال دراين مورد شهر مسكسيكو ميباشد كه با جمعيت 26 مليون نفر كه شايد بزرگترين منطقه شهري درجهان باشد دراين شهر خود روهاي مختلف صنايح ونيروگاها همه ساله هزاران تن گازهاي آلوده كننده وارد جو زمين ميكند شهرمكسيكودرارتفاع 2255 متري از سطح بحرقرار داشته وبوسيله كوه هاي مختلف احاطه شده است كه با شديد ترشدن مشكل آلوده گي منجرمي شود. روزي نيست كه اين شهرهواي آلوده داشته باشد ودوکتوران درگذراشات خود افزايش دايمي بيماري هاي تنفسي را راپورمي دهد . وبه والدين توصيه مي نمايد كه فرزندان خود را به طور دايم جهت استفاده ازهواي مناسب به خارج ازشهر مبرند . سردرد ، سوزش چشمها ، زخمهاي گلوازعوارض شايع هواي اين شهرميباشد. عمده ترين وسايل كثيف شدن هوا مكسيكو وسايل تقليه هستند. تخمين زده ميشود كه بيش از 50 هزار ملي بس وتاكسي وچندين مليون موترهاي شخصي دراين شهر گشت وگذارمينمايد كه تقريبا ً 75 درصد آلوده گي هواي اين شهر از تردد اين وسايل ميشود. بيشترموترها قديمي بوده وشرايط لازم براي بكارگيري ندارد. اخيرا ً دراقدام جهت كاهش آلوده گي هواي شهر يك تصفيه خانه نفت تعطيل گرديد اين تصفیه خانه بزرگ نفت به مدت 60 سال تقريبا ً 90 هزار تن مواد آلوده كننده درهرسال وارد هوا ميگردد. براي كمك باكاهش آلوده گي هوا ميتوان به تهيه قوانين ومقررات براي جلوگيري از آلوده گي هوا وضع وعملي نبود ودستگاه هاي ساخته شود كه براي جمع آوري مواد مضره از آن كارگرفته شود.

طرق جلوگيري از ملوث شدن آب :

مسله اصلي آب درجهان عبارت است ازبرقراري هر چه بيشتر تعادل بين تقاضاي فزاينده ومنابع طبيعي ثابت بدون آنكه اختلال درمحيط زيست وارد شود ازاهداف كه در درجه اول اهميت قرار دارد تضمين كيفيت واطمينان وتوزيع آب آشاميدني صحي هم چنين مقابله مصرف آب درآبياري است يكي از راه هاي حل آن توصل به آب هاي غيرمتعارف راست . كمبود آب يا خطرات آن همواره با صورت كمي وكيفي مطرح ميباشد خطرفوري آلوده گي بوئیژه آب هاي زير زميني است كه شدت گيري آن سريح ميباشد پيش گيري ومقابله بروي عمليات فني ، اجتماعي ، اقتصادي وسياسي تكيه دارد. روشهاي فعلي تكنالوژي وامكانات توسعه آن مي تواند با مشكلات موجود كه راه حل آن اساسا ً جنبه مالي دارد مقابله نمايند. عمل اجتماعي ، اقتصادي عبارت اند از آگاهي عموم به ارزش بهاي آبيكه مبارزه برعليه هدررفتن آن درمصارف خانگي و امور شهري والوده گي را تسهيل مي نمايد لذا كوشش بايد به صورت جمعي صورت گيرد  مسله آب يك مسله هم بستگي ملي است . دربسياري از كشورهاي توسعه يافته وياد رحال توسعه چي درمناطق مرطوب وچي درناطق باير، فقدان سياست آبي درميان مدت درازمدت مشكل اصلي بشمار مي رود. مسولين امربايد به مسوليت خود پي برده ووارد عمل شود كيمياوي دايمي يا موقتي هميشه اجتناب پذيرنيست با مراقبت هاي كمي وبه ويژه كيفي دربكارگيري كامل وحفاظت منابع طبيعي مي توان با اعمال مديريتي صحيح برمنابع آب كلي طبيعي كلي مشكل كم آبي را كاهش داده وخطرات آن را محدود كرده است مديريت آب مثل مديريت سايرمنابع معدني به منابع مالي نياز دارد كه دولت ها بايد ديرويا زود آنرا بذيرد. چون آب يك مسله حياتي است بنا ً براي حفظ ونگهداري آن بكوشيم ، حفاظت منابع آب ها ازكثافات وآلوده گي دور باشد وسيستم كانالزيسيون بايد ايجاد شود . مشكلات كه ما در اين عرصه داريم در جلال اباد كه ابهاي نوشيدني سطحي بوده و دراكثرناحيه هاي شهر آب فاضلات با آب نوشيدني يك جا شدن وآب را آلوده وملوث كرده است . هم چنان آب هاي كه استفاده ميكنيم خاصا ً درمناطق گرم بايد از كلورين كه ضد مكروب ميباشد استفاده كرده و براي ضد عفوني كردن از آن كار بگيريم . 

استفاده درست ومنظم ازآب:

انتخاب وحفاظت صحيح ازمنابع آب درتامين آب آشاميدني سالم ازاهميت عمده برخورداراست. حفاظت از آب به منظور جلوگيري از آلوده گي هميشه بهتر ازتصفيه آن پس از آلوده شدن ميباشد. قبل از اينكه يك منبع جديد آب آشاميدني انتخاب ميشود ، اهميت دارد كه مطمين شويم كيفيت آب رضايت بخش بوده ويا براي آشاميدن قبل از تصفيه است وكيفيت آب دردسترس براي تامين نيازهاي دايمي آب كافي است واختلاف هاي دوراني وفصلي دركميت آب ورشد بيش بيني شده درجمعيت درنظرگرفته است. آبها ميشود كه ازفعاليت انسان ها حفاظت شود اين كارمي تواند باكنترول فعاليت هاي آلوده كننده دراين منطقه مثل رفع مواد زايد خطرناك ، فعاليت هاي استخراج معدن ، استفاده كودها وآفت كش ها دركشاروزي وايجاد محدوديت ورفع قوانين براي فعاليت هاي تفريحي باشد. منابع آب زيرزميني مثل چشمه ها وچاه ها بايد درمحلات باشد كه اززهكشي ها وسيلاب هاسطحي حفاظت شوند. ناحيه برداشت آب زيرزميني بايد ازدسترس عمومي خط كشي شود ، زباله ها پاكسازي شده وبراي جلوگيري ازتشكيل آب هاي ايستاده شيب بندي شود.دام پروري بايد درچنين مناطق كنترول شود حفاظت ازآبهاي سطحي مشكل است ممكن است حفاظت يك منبع آّ دربرابر فعاليت ها مهم انساني امكان پذيرباشد ، اما درمورد يك رودخانه حفاظت فقط ممكن است دريك منطقه محدود شده عملي باشد دراغلب موارد ضروري است كه كاربردهاي منطقي استفاده كرده واستفاده موثرنمايم وهم چنان مي توان كه آبهاي فاضلاب را بعد از تصفيه استفاده نمايم هم چنان درمورد شست وشوحمام ، ظرفشوي آبپاشي ، آبياري هم از اصراف كارنگيريم . شبكه هاي توزيع ، آب را در محل تصفيه به مصرف كننده مي رساند ووظيفه دارد كه آب صحي را به مردم برساند بنا ً شبكه آبرساني وظيفه دارد كه سيستم آبرساني را دايما ً كنترول كند وديما ً آب را درلابراتوارهاتست كند ودرقسمت مطمين شدن صحت آب مي تواند ازمواد كيمياوي هم استفاده كند. درشبكه آبرساني بايد ازمواد استفاده كنيم كه درمقابل خورده گي مقاومت داشته باشد.

خلاصه روش كاري هاي ملل متحد درمورد محيط زيست وآب تازه:

زمان ملل متحد پروگرام هاي را درمورد آب ومحيط زيست دارد كه موسسات مختلف ملل متحد آن را انجام ميدهد كه طورخلاصه آن ذكرميكنيم مثلا ً

1.شعبه واداره وتنظيم امورآب ملل متحد (DESA) خدمات را براي تطبيق پروژه ها وتهيه سفارشات دررابطه به تنظيم مسايل مربوط منابع به آب فراهم مسيازد.

2.ادره صحي جهان (W.F.O) به انكشاف آب وصحت متمركز است. اهداف پروگرام صحي جهان درمورد آّ تاكيد برتهيه سفارشات صحي وحمايت ازانكشاف مردم كشورهاي غريب ميباشد.

3.صندق بين المللي اطفال (UNIOEF) :- هدف اساسي آن پروگرام آب وحفظ محيط زيست براي كمك به نجات اطفال ميباشد ودر85 كشور200 كارمند متخصص ميكند ودرعرصه تخصصي آنها حفاظت محيط زيست ، حفاظت اطفال ، آب ، تعليم ، صحت ، تغذيه ودرباره عكس العمل نيازمندي هاي عاجل ميباشد.

4.فعاليت هاي تخصصي آب (F.A.O) درمورد انكشاف آب وتوسعه آبياري ، كنترول كيفيت آب ، پروژه هاي اثرات محيطي ومحافظوي ، جنگلداري ، زراعت ، سرمايه گذاري ودرعرصه هاي ماداري ميباشد.

5.فعاليت هاي اداره انرژي اتول (IAEA) : اين موسسه دستورداده است كه كشورهاي عضو را دراستفاده ازتكنالوژي وساينس هستوي براي مقاصد صلجويانه كمك نمايد . با دربرداشتن خوراك وزراعت ، صحت بشر، محيط زيست زميني وتحت البحري ومنابع آب هدف پروگرام منبع آب (IAEA) ارتقاع سطح علمي جهان مربوط به آب ميباشد.

6.پروگرام انكشاف ملل متحد (UNDP) فعاليت ها را درسطح ملكي كمك ميكند كه هدف آن ارتقا ودسترسي به آب محفوظ وحفظ الصحه الي سال 2015 وبراي توقف دادن به بهره برداري آب غيرمداوم ميباشد. دردهه گذشته (UNDP)  درمسايل آّ ومحيط زيست در95 كشورفعاليت داشته است

7.موسسه تعليماتي (UNESCO) :- آب يك اولويت عمده براي بونسكومي باشد كه ديدگاه وسيع غرض كمك به تهيه علوم ساينسي ورهنماي اخلاقي كه متواند منابع آب را درموثريت محيط زيست را داشته باشد.

8.پروگرام بين المللي آب (FHP) :- اين موسسه داراي پروژه هاي مختلف ساينسس را داده آب كه شامل آب بحري ، نظارت وتنظيم حوفه هاي آبي بين المللي ، مطالعه آبهاي تحت العرضي مخصوصا ً درمناطق خشكه ميباشد.

9.پروگرام محيط زيست ملل متحد (UNEP): آب تازه يكي از الويت هاي كار (UNEP) ميباشد. ازطريق كاريكه درباره روش واستراتيژي آب انجام ميدهد. (UNEP) مسايل كمبود مقدار ، آسيب پذيري كيفيت آب ودسترس غيركافي به آب را برازيده مي سازد.

10.موسسه غذا وزراعت هم چنان از سال 1945 م درمورد انكشاف آب وحفظ محيط زيست به فعاليت هاي خود آغاز نموده است. سه بخش عمده آب پروگرام آب (FAO)  را تشكيل ميدهد كه عبارت اند از توليد نمودن خوراك بيشتر با استفاده ا زآب كم كيفيت آب ومحيط زيست ، درنظرداشت صحت انسان نزديك نمودن فاصله بين مصرف وتوليد عدم .

11.بانگ جهاني (W.B) پروگرام وبخش آب بانگ جهاني پالسي تنظيم منابع را دراز مدت را منعكس مي سازد كه بالاي آب تازه تنظيم منابع بحري ، خشكه متمركزاست وپروژه هاي آن در بخش تنظيم آب تصفيه آب هاي مانند محيط زيست ، جنگلات ، كنترول سيلاب وبهترشدن زراعت آبياري وزهكشي ، تنظيم حوضه هاي آبي ، تنظيم آبهاي مشرك وايجاد ادارات آبرساني وحفظ الصحه وتنظيم سيستم هاي آب ميباشد.

12.كمسيون اقتصادي آبهاي غربي درقسمت زراعت ، سيستم هاي آبياري ، محيط زيست ومنابع طبيعي حفظ الصحه تعليمات مربوط به محيط زيست تقليل غربت وغيره فعاليت دارد.

13.كمسيون اقتصادي بحرالكاهل درمورد محيط زيست منابع طبيعي نفوس انكشاف دهات شهرها كار ميكند. 

گرام شدن زمين وبالا آمدن سطح آب درياها:

بالا آمدن سطح آب دريا ها يكي ديگر از مشكلات جدي وبالقوه است كه ازپيامد هاي احتمالي گرم شدن كره زمين است. گرچه امروزه تعين ميزان بالا آمدن سطح دريا ها غيرممكن است ولي درمورد وقوع اين پديده اتفاق نظروجود دارد. دانشمندان دو دليل عمده را درين مورد ارايه ميكند .

1.افزايش درجه حرارت آب درياهاي اوقيانوسها

2.ذوب شدن يخچالها قطبي ، براساس پيش بيني مدلهاي مختلف تهيه شده ميزان بالا آمدن سطح دريا ها درآب هاي مناطق مختلف كره زمين بين 20 – 200 سانتي متر درنوسان خواهد بود.

درقرن آينده وبه احتمال خيلي زياد اين ميزان بين 20 – 40 سانتي متر خواهد بود چنين افزايش اثرات زيست محيطي مهمي را به دنبال خواهد داشت ومي توان پيش بيني كرد كه درنواحي ساحلي آب درحدود 50 – 100 متر پيشروي كرده است. واين نواحي درمعرض فرسايش قرار خواهد گرفت ، برعلاوه ساختمان ها وساير تاسيسات بندري دربرابر امواج وطوفاني هاي درياي آسيب پذيرخواهد بود تغيرمحل خليج ها مرد آبهاي نمكي به طرف سواحل ومحفوظ شدن آب شور درياها با ذخايرزيرزميني آبهاي شيرين از ديگر پيامد هاي بالا آمدن سطح آب درياها واوقيانوس ها ميباشد كه زنده گي ساحل نيشنان را تهديد ميكند. افزايش يك متر سطح دريا ها نتايج وخيم تري به دنبال خواهد داشت لذا مردم براي حفظ سرمايه هاي شان خود را درنواحي ساحل وبندري انتخاب هاي درستي داشته باشد درغيراز آن مجبوربه سرمايه گذاري هنگفتي جهت حفظ سرمايه هاي خود از خطرات بالقوه ناشي از فرسايش خواهند شد ويا سرمايه هاي خود را از دست خواهند داد . وبلاخره بالا آمدن سطح دريا ها زنده گي صد ها مليون مردم را كه درنواحي پست تري ساحلي زنده گي ميكند مورد تهديد قرار ميگرند. به طورمثال دراثر دوگرداب هاي كه در25 سال اخير دربنگلديش به وقوع پيوست بيش از 400 هزار نفر را كشتند ومعادل 4/1 مليارد دالر امريكاي خساره ديدند. نتيجه مهم تاثيرگازات گلخانه ائي اين است كه اتموسفيرزمين با داشتن تركيبات چون گازكاربونيك مي تواند . تابش بلند را جذب كند درحاليكه جذب تابش كوتاه خورشيد توسط اين دوگاز به مقايس بسيار اندكي صورت ميگيرد بنابراين دراتموسفير فضاي گلخانه ائي به همين سبب از طرف روز گرم ميشود . جذب آشعه آفتاب زياد توسط قشر گلخانه ائي سبب بلند رفتن درجه حرارت ميشود. قشراوزون كه از 16 – 24 سانتي متر عرض دارد توسط گازات گلخانه ائي خاصتآ گاز كاربونيك وسلفايد 502 تخريش شده واشعه مضر كه توسط همين قشر اوزون رفع مي شد عبوركرده وبا سطح زمين ميرسد وباعث خرابي هاي جدي درزنده گي انسانها حيوانات ونباتات ميشود وهمين درجه حرارت باعث تغيراقليم وآب وهواي كره زمين ميشود. ازجمله ويژه گي هاي مهم قشراستراتوسفير موجوديت (ازن) است اوزون ناميست به سه ماليكول اكسيجن داده شده است ازن مخصوصا ً درارتفاع 20 -30 كيلومتري سطح زمين قراردارد. كه توسط گازهاي مخرش گلخانه ائي ميتواند تخريش وازبين ميرود. پديده گلخانه ائي تغيرات فاحش را برتنوع زميني خواهد داشت. درفضا گازهاي مختلف وجود دارد كه اين مقدار گازها را اوايل صنعتي شدن جهان زياد شده وازبين آنها گاز كاربونيك از اهميت زياد برخورداراست پديده گلخانه ائي نيزتغيرات را به بار آورده است اين پديد يعني گرم شدن زمين روي تنوع زيستي ها اثرات ناگواررا به بار آورده است واگر درقرن 21 درجه حرارت دو سانتي گراد بلند برود از 50 – 80 مليون مردم به بيماري ملاريا مبتلا خواهد شد درامريكا شمالي سالانه 22TG يا 22 مليون مترمكعب گاز SO2 متصاعد ميشود درحاليكه درتمام جهان 120 مليون مترمكعب گاز SO2 متصاعد ميشود. وبالاي سلامتي انسان اثرات ناگوار را وارد ميكند. براثر گرم شدن زمين يخچال ها ذوب شده وسطح ابحار را بلند ميبرند.

اثرات جنگ سه دهه افغانستان ومشكلات كه درقسمت محيط زيست بباراورده است:

شما ميدانيد كه پروگرام محيط زيست ملل متحد اوايل بهار 2002 درافغانستان آغاز بكاركرد.تاثيرات جنگ سه دهه را بالاي محيط زيست ارزيابي نمايد پروگرام محيط زيست يك گروپ ساحوي را جمع آوري نمود كه تعداد آن به بيست نفرميرسد وآنها را به 70 نقاط مختلف افغانستان اعزام كرد تا كه روشن سازد كه چيگونه تخريب محيط زيست تاثيرات داشته است واين متخصص به قلعه هاي شامخ واخان دربدخشان بالاي اسپها سفركردند به جنگلات طبيعي دربادغيس ، درجهيل باستاني بندامير وجهيل سيستان رفتند وديدند كه چيگونه قطع بيرحمانه جنگلات صورت ميگيرد وصحرا شدن وقحطي آب بالاي زنده گي آنها اثرات ناگواري گذشته است در شمال مملكت دركندز وبادغيس س، درچهاراطراف شرق جلال آباد جنگلات وفرش علفي نباتي با مشكلات روبرواست. بدون درخت وفرش نباتي براي محافظت خاكهاي خاصل خيزتپه ها شسته شده است وبه عقب خود بيابان را ميگذارند به بيابانيكه نمي تواند غذا را براي مصرف حيوانات بزوكوسفند توليد نمايد . بيابانيكه نمي تواند آب را بخود جذب كند. وبارانهاي شديد باعث جاري شدن سيلاب هاي شديد شده وجهيل سيستان كه يك وقت پراز انواع پرنده گان وحيوانات وحشي وپرارزش بود كه ازاين توليدات مردم براي خوراكه براي چوپ سوخت واعمار منازل از آن استفاده ميكردند هنگام كه هئيت ملل متحد از آن جاي درسال 2002 بازديد نمود بدون سنگ خاره، بجزخاك ونمك چيزي ديگر را نديد و%99 جهيل خشك شده بود. البته مشكل دراين جاست كه دراكثر شهرهاي افغانستان مردم از آب صحي ، برخوردار نيستند اطفال دراكثريت نقاط افغانستان به امراض گوناگون ناشي از آب مبتلا هستند وحتي شفاخانه ازآب هاي غيرصحي استفاده ميكند ازهمين سبب پروگرام محيط زيست (UNEP) انتخاب نشان ((آب دومليارد مردم براي آن ميميرد)) انتخاب كرده است. درطول تاريخ افغانستان از نگاه محيط زيست بسيار عالي درخشيده است ولقب گلخانه جهان آن رانام داده است به خود لازم ميدايم كه مشكلات محيط زيست را خود حل نمايم واحساس مسوليت نمايم.